De ruïnes van de oude Kerk, toegewijd aan S. Stefano in Manciano di Trevi bevinden zich op 527 hoogte op top van de gelijknamige heuvel boven de Fosso Rio, die de grens vormde met Foligno.

In de periode van de oorlogen tussen belangrijke gemeentes vormde het een strategische positie als voorpost aan de noordzijde van Trevi met zicht op Foligno en op een groot deel van de vallei en het gaf de mogelijkheid van controle  over de dalen ten noord-noordoosten van Trevi, die altijd zeer belangrijk waren en de wegen naar de Marca van Ancona en het Hertogdom van de Varano di Camerino openden.

Alleen de buitenmuren, de elegante halfcirkelvormige apsis en de crypte blijven over. Van de aanpalende oude abdij blijven alleen hier en daar enkele stenen over.

Visualizza Ex Abbazia di s. Stefano in una mappa di dimensioni maggiori.

Vista da sud

Van de klokkentoren, die volgens een document in 1610 door de bliksemgetroffen werd, blijft geen spoor over. De oprichting ervan zou kunnen teruggaan tot de 12de eeuw. Het was één van de belangrijkste bouwwerken van zijn tijd. Zoals alle kerken is zij met apsis naar het oosten en met de gevel naar het westen georiënteerd.

De asymmetrische plaatsing van de apsis ten overstaan van de as van de bouw en het portaal met twee toegangen doen een uitbreiding vermoeden, naar het zuiden toe, met de daaruit voortvloeiende afbraak van de originele muur aan de rechterzijde van wie binnenkomt.

L'nterno invaso dai rovi

De uitstekende muurtextuur, met goed bewerkte blokken uit degelijke lokale kalksteen, onderstreept een zeer accurate constructie, ook in de nadien bijgevoegde gedeelten.

De rondboog van een zijdeur in de zuidermuur  laat toe de uitbreiding te dateren wanneer in de streek nog geen

Gotische spitsboog bekend was en nochtans zou het meest recente deel van de constructie in de eerste helft van de 13de eeuw opgericht moeten zijn.

De ingangen van de voorgevel zijn zeer zorgvuldig ontmanteld en herzet terwijl  men helemaal niet weet hoe zij er in het begin uitzagen.

Aan de binnenzijde van de noordermuur  kon men in het begin van de 80-er jaren nog sporen van kleur op enkele  flarden van bovenliggende pleisterlagen (intonaco), terwijl men geen weet heeft van de sluitstukken van de drie bogen die de zoldering ondersteunden

Mondelinge getuigenissen in de 70-er jaren vertellen dat in 1920 de kerk nog in gebruik was voor kerkelijke diensten. Een jager herinnert zich dat in 1956 nog een restant van een dak “ aan de apsis” bestond, waaronder hij bescherming zocht bij een wolkbreuk.